Wzrost cen mieszkań spowalnia, a nawet zamienia się w spadek
Wzrost realnych cen nieruchomości mieszkalnych na świecie zwolnił do 2,2 proc. rdr. w drugim kwartale 2022 r. W grupie gospodarek wschodzących zobaczyliśmy wręcz spadek o 0,2 proc. – wynika ze statystyk Banku Rozrachunków Międzynarodowych.
Ten spadek na rynkach wschodzących zdarzył się pierwszy raz od 2016 roku. Oczywiście nie w każdym bez wyjątku kraju zaliczanym do tej grupy. Na mały minus rynków wschodzących złożyły się spadki w Ameryce Łacińskiej (o 3,8 proc.) i w Azji (o 3,3 proc.), podczas gdy w Europie Środkowej i Wschodniej zanotowaliśmy aż 17,6 proc. wzrost cen mieszkań rok do roku.
Dla porównania w strefie euro nieruchomości podrożały tylko 1,1 proc. rdr., a w europejskich rozwiniętych gospodarkach poza strefą euro o 1,4 proc. rdr. W sumie wszystkie regiony badane przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych złożyły się na 2,2 proc. globalnego wzrostu cen nieruchomości mieszkalnych realnie. Nominalnie było to wciąż 10,6 proc. rdr., ale niemal wszędzie panuje podwyższona inflacja, która daje właśnie stosunkowo niskie odczyty cen realnych.
O 2,2 proc. rdr wzrosły realne ceny nieruchomości w drugim kwartale 2022 r. Nominalnie wciąż o 10,6 proc. rdr.
Oczywiście to raport globalny za drugi kwartał 2022 r., a więc czasochłonny w przygotowaniu obrazek z przeszłości. Niemniej na globalnym rynku nieruchomości widać coraz więcej rys tu i teraz.
Popatrzmy choćby na Stany Zjednoczone – ważną gospodarkę z szybkim raportowaniem wskaźników. I tak mediana cen ofertowych domów znajdujących się na sprzedaż w USA wynosiła w listopadzie 2022 r. 370 700 dolarów (czyli równowartość 1,6 mln zł). To wciąż sporo pieniędzy, ale jeszcze w czerwcu było to 413 800 dolarów (równowartość 1,8 mln zł). Nominalny spadek cen ofertowych osiągnął więc 10 proc. w pięć miesięcy!
Charlie Bilello, który na Twitterze śledzi najświeższe dane gospodarcze, przypomina, że mocno spada też sprzedaż domów i możemy powtarzać ścieżkę z poprzednich kryzysów nieruchomościowych. Dostępność spada, za nią spada sprzedaż, a na końcu ceny. Przy poprzednim kryzysie w Stanach Zjednoczonych ceny domów nominalnie spadły o 33 proc. od szczytu w czerwcu 2006 r. do stycznia 2012 r. Dziś ewentualne powtórzenie spadku cen o jedną trzecią sprowadziłoby amerykański rynek nieruchomości zaledwie do cen z… lutego 2020 r.
Czy wzrost cen nieruchomości należy zatem łączyć z wszędzie niemal taką samą reakcją polityk gospodarczych na pandemię? Po odpowiedź wróćmy do statystyk Banku Rozrachunków Międzynarodowych.
„Pomimo niedawnego globalnego spowolnienia nastąpił znaczny wzrost globalnych realnych cen mieszkań od wybuchu pandemii COVID-19. W porównaniu z IV kw. 2019 r. wzrosły o 9 proc. na całym świecie, a w szczególności o 85 proc. w Turcji i 23 proc. w Australii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych” – czytamy w raporcie.
Co więcej pandemiczne wzrosty cen nieruchomości były tylko zwieńczeniem trendu, który należy liczyć globalnie od około 2010 roku. Wtedy to ceny mieszkań i domów rozpoczęły 12 letni marsz w górę po poprzednim kryzysie finansowym z lat 2007-2008.
Pandemiczne wzrosty cen nieruchomości były tylko zwieńczeniem trendu, który należy liczyć globalnie od około 2010 roku.
W ujęciu realnym globalne ceny domów przekraczają dziś średnią po Globalnym Kryzysie Finansowym o 27 proc. (40 proc. w gospodarkach rozwiniętych i 18 proc. na rynkach wschodzących).
Bank Rozrachunków Międzynarodowych przedstawia zresztą te wzrosty na jednym wykresie. Pierwsza trójka to Turcja, Kanada i USA. W Turcji wszystkie ceny rosną przez ogromną inflację – w przypadku nieruchomości mieszkalnych przełożyło się to na wzrost o 90,57 proc. licząc od 2010 roku i 84 proc. licząc od czwartego kwartału 2019 r. W długim terminie z Turcją o włos „przegrała” Kanada – atrakcyjny kraj dla migracji, szczególnie chińskiego kapitału. Wzrosty od 2010 roku wyniosły 90,44 proc., a od pandemii 23,3 proc. Na podium wzrostów załapały się jeszcze Stany Zjednoczone. Wzrost cen domów o 62,64 proc. od 2010 roku był jednak mniejszy niż u północnego sąsiada, ale od czasów pandemii niemal taki sam – o 22,92 proc.
Na drugim końcu tabeli uwzględniającej kraje G20 znajdziemy zaś Brazylię, Włochy i Rosję – państwa będące wyjątkami od reguły rosnących cen nieruchomości. W Brazylii ceny nieruchomości spadły o 8,5 proc. od 2010 roku i ponad 2 proc. od IV kwartału 2019 r. Jednym z wyjaśnień może być to, że kraj ten słabo poradził sobie z pandemią pod względem medycznym, a i na programy ratunkowe dla gospodarki nie miał tylu środków co Kanada i USA. Spadki cen we Włoszech aż o 23,5 proc. od 2010 r. i tylko 1,27 proc. wzrost od czasu pandemii tłumaczy zaś pewnie niekorzystna demografia i gospodarcza stagnacja. Największe spadki cen aż o ponad 33 proc. od 2010 r. dotyczą zaś Rosji. Spadki chyba poszły jednak za daleko, skoro po pandemii nastąpił wzrost cen o 22,94 proc.
Statystyki Banku Rozrachunków Międzynarodowych są pouczające. Okazuje się, że nieruchomości przez ostatnie 12 lat drożały niemal wszędzie i wraz ze wzrostem rat kredytów hipotecznych ta tendencja staje teraz pod znakiem zapytania. Rynki nieruchomości są co prawda tak lokalne jak to tylko możliwe, ale w sumie tworzą globalny cykl i bardzo podobne zachowania tłumów.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Subsydiowanie strony popytowej na rynku nieruchomości zawsze podnosi ceny. Problemy mieszkaniowe trzeba rozwiązywać subsydiując stronę podażową – twierdzi prof. David Berger z Duke University, w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
Mieszkania w Polsce drożeją w ujęciu nominalnym i realnym, ale ten drugi sposób liczenia wskazuje, że daleko jeszcze do kryzysowego poziomu przewartościowania. Wraz z przyszłymi obniżkami stóp zaczniemy prawdopodobnie nowy, trzeci już cykl na rynku nieruchomości.
Reputacja to najcenniejsze aktywo współczesnego przedsiębiorstwa. Niestety, często budowaną latami można stracić w 10 sekund. Skandale bywają bowiem kosztowniejsze niż straty finansowe – niszczą markę i długoterminową wartość przedsiębiorstwa. Przekonało się o tym wielu prawdziwych gigantów. Jak mniejsi gracze mogą ustrzec się przed ich błędami?
Reputacja to najcenniejsze aktywo współczesnego przedsiębiorstwa. Niestety, często budowaną latami można stracić w 10 sekund. Skandale bywają bowiem kosztowniejsze niż straty finansowe – niszczą markę i długoterminową wartość przedsiębiorstwa. Przekonało się o tym wielu prawdziwych gigantów. Jak mniejsi gracze mogą ustrzec się przed ich błędami?
Reputacja to najcenniejsze aktywo współczesnego przedsiębiorstwa. Niestety, często budowaną latami można stracić w 10 sekund. Skandale bywają bowiem kosztowniejsze niż straty finansowe – niszczą markę i długoterminową wartość przedsiębiorstwa. Przekonało się o tym wielu prawdziwych gigantów. Jak mniejsi gracze mogą ustrzec się przed ich błędami?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
Nakładem Instytutu Pileckiego ukazał się pierwszy pełny przekład jednego z najważniejszych dzieł niemieckiej myśli politycznej i ekonomicznej, czyli „Mitteleuropa” pióra Friedricha Naumanna. Mimo że w ogromnej mierze dotyczy ono Polski, w naszym języku znane było dotąd jedynie z licznych analogii, fragmentów i streszczeń. Teraz otrzymaliśmy je w bardzo komunikatywnym tłumaczeniu Kamila Markiewicza, wraz z opracowaniem i wstępem wybitnego niemcoznawcy prof. Grzegorza Kucharczyka.
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Przemówienie prof. Adama Glapińskiego wygłoszone 16 kwietnia 2025 r. na uroczystości z okazji emisji monet Tysiąclecie Koronacji Bolesława Chrobrego oraz wręczenia Odznaki Honorowej „Za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej” i „Medali za Długoletnią Służbę”.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
Chiny nie są już największą montownią świata, z tanią siłą roboczą, czy producentem tanich produktów codziennego użytku. Kraj stał się eksporterem technologii. Mimo wojny handlowej i nałożonych ograniczeń, Chiny coraz śmielszymi krokami wchodzą ze swoimi rozwiązaniami w świat zachodni. Na milion mieszkańców w 2020 r. przypadało tam 1585 badaczy. Jest to trzykrotny wzrost w czasie zaledwie jednej dekady. Chiny inwestują w technologię, a ta zapewnia im coraz większą dominację na świecie.
Na kanwie wspólnej niechęci do dominacji Zachodu Rosja i Chiny budują antyzachodnią koalicję w ramach bloku BRICS+. Jego członkowie od lat starają się zmniejszyć swoją zależność od dolara, ale dopiero zachodnie sankcje nałożone na Rosję po inwazji na Ukrainę przyspieszyły ten proces.
